آبان ، ماه پاسداري از آب هاي پاك و بالنده بر زمين است بكوشيم تا آب را آلوده نكنيم.

آبان به چم آب و هنگام آب است و یکی از عناصر پاک کننده نزد زرتشتیان می باشد. زرتشتیان در باره پیدایش آبانگان گزارش های بسیاری دارند در یکی از این گزارشها آمده است که در پی جنگهای طولانی بین ایران و توران ؛ افراسیاب تورانی دستور داد تا کاریزها و نهرها را ویران کنند.پس از پایان جنگپسر تهماسب که زو نام داشت دستور داد تا کاریزها و نهرها را لایروبی کنند و پس از آن آب در کاریزها روان گردید ایرانیان آمدن آب را جشن گرفتند.در گزارش دیگری آمده است که پس از هشت سال خشکسالی در ماه آبان باران آغاز به باریدن نمود و آنگاه خرمی و سرسبزی باز آمد بیماری و فقر مردم به پایان رسید و از آن زمان جشن آبانگان پدید آمد. زرتشتیان در این روز همانند سایر جشنها به آدریان ها میروند و پس از آن به کنار جوی و نهرها میروند با خواندن اوستا ی آب زور (بخشی از نسک اوستا) که توسط موبد خوانده میشود اهورامزدا را ستایش کرده و در خواست فراوانی آب و نگهداری آن را مینمایند و پس از آن به شادی میپردازند . به هر روی امروزه زرتشتیان کانند دیگر جشنهای ماهیانه جشن آبانگان را گرامی میدارند و به کنش خیر و ارزنده ی پاک و نگهداشتن آبها در زندگی انسان و پاسداری از محیط زیست سالم گواهی می دهند.
در برخی از روستا ها که هنوز آب روان در جوی و قنات وجود دارد ، اهالی آن محل به کنار آب روان میروند ؛ آبان یشت یا آبزور را که در احترام به آب سروده شده است میخوانند و با نیایش خود , اهورامزدا را مورد ستایش قرار میدهند . در شهرهای بزرگ ، زرتشتیان به تالار یا آدریان میروند درباره فلسفه ی جشنها به ویژه نقش آب در زندگی انسان سخن میگویند و جشن آبانگان را با برنامه های بسیار شاد برپا میدارند.
پس از یورش عربها به ایران نیاکان ما توانستند به مدت چهار قرن این جشن های زیبا را برپا میکردنند و از آنها نگهداری کردند اما پس از پادشاهی سلطان مسعود غزنوی ، دیگر هیچ گزارشی از برپا شدن این جشنهای بزرگ نیامده است.آبان فرشته ی آب و جمع آب است و در اوستا و پهلوی « آپ» و در فُرس هخامنشی « آپی» گفته میشده.این عنصر نیز مانند عناصر اصلی دیگر « آتش ، خاک،هوا» در آیین نیاکان سپندینه است و آلودن آن گناه محسوب می شده است.
در یسنا شصت و پنج فرگرد ده اهورامزدا به اشو زرتشت میگوید : « نخست به آب روی آور و نیاز خویش را از آن بخواه» به احترام فرشته آب ، بایدآب را پاک نگهداشت و آن را به نیکی ستود. هردوت میگوید : « ایرانیان در آب ادرار نمیکنند . آب دهان به آن نمیاندازند و در آب روان دست نمیشویند » استرابون می گوید : « ایرانیان در آب جاری خود را شستشو نمیدهند و در آن لاشه یا مردار نمی اندازند و آنچه ناپاکی است ، در آن نمیریزند» در برگه 245 ترجمه « آثار الباقیه» آمده است: « در این روز ،«زو» پسر تهماسب از سلسله پیشدادیان به پادشاهی رسید و مردم را به کندن نهرها و تعمیر آنها امر کرده و در این روز به کشورهای هفت گانه خبر رسید که فریدون ضحاک «بیوراسب» را اسیر کرده ، خود به پادشاهی رسیده است و به مردم دستور داده است که خانه و زندگی خود را مالک شوند.

مدیر وبلاگ حسن محمودی