سایه یک ابرمرد بر آفریقای جنوبی

نادر سلطانپور

بی بی سی، ژوهانسبورگ

بسیاری از مردم آفریقای جنوبی نلسون ماندلا را "پدر" خطاب می کنند

او هدیه خدا بود به آفریقای جنوبی. این سخن راننده تاکسی من و فیلمبردارم بود از فرودگاه ژوهانسبورگ به هتل.

نلسون ماندلا سالهاست که در سیاست و اداره کشورش نقش چندان مهمی بازی نکرده اما تاریخ معاصر آفریقای جنوبی با نام او عجین شده: مردی که مبارزه علیه آپارتاید و حکومت سفید بر سیاه را با مقاومت مدنی آغاز کرد، به مبارزه مسلحانه روی آورد و 27 سال از عمرش را پشت میله های زندان گذراند.
ماندلا اولین دولت دموکراتیک این کشور را تشکیل داد، به نماد صلح و دوستی در جهان تبدیل شد و برای ملتی در جایگاه پدر قرار گرفت.
در میان مردم عادی، به غیر از مراسم نیایش یا روشن کردن شمع برای مادیبا کار دیگری ساخته نیست. نگرانی هست اما زندگی عادی در جریان است. مادیبا نام قبیله نلسون ماندلاست که مردم برای ابراز محبت او را با این نام خطاب می کنند یا با نام تاتا به معنای پدر.
اما پول و مسائل اقتصادی هم چندان دور از ذهن مردم نیست. سکه طلایی که تصویر تاتا روی آن است دیگر پیدا نمی شود. سکه ای که بدون شک قیمت آن پس از نلسون ماندلا ارزش بیشتری پیدا می کند.

سکه طلایی که تصویر تاتا روی آن است دیگر پیدا نمی شود

وضعیت سلامتی نلسون ماندلا که تا روز شنبه تیتر اول روزنامه های اینجا بود روز یکشنبه جایش را به اخبار مربوط به نحوه خبر رسانی درباره وضعیت او داد، همچنان با حروفی درشت تر و پوششی وسیعتر از اخبار مربوط به وقایع مصر.
حالا روشن شده که در دو روز اولی که ماندلا در بیمارستان بود و هیچ خبر موثقی درباره وضعیت سلامتی او منتشر نشده بود به دلیل اختلافات داخلی بین بنیاد نلسون ماندلا و خانواده او با دولت بوده است.
بنیاد نلسون ماندلا بنیادی است که پس از بازنشستگی اش تشکیل شد تا فعالیتهای ماندلا در زمینه های مختلف از مبارزه علیه نژادپرستی گرفته تا تخصیص کمکهای خیریه ادامه پیدا کند حتی پس از او.
این بنیاد تا حد زیادی خود را سخنگوی رسمی نلسون ماندلا هم می داند و همین گهگاه باعث ایجاد تنش بین نهادهای مختلف می شود.

ماندلا که دو روز بستری بود اکنون به خانه برگشته است

حفاظت از جان روسای جمهوری حال و پیشین آفریقای جنوبی از جمله اختیارات وزارت دفاع است.
روز چهارشنبه که ماندلا به بیمارستان میل پارک در ژوهانسبورگ منتقل شد، وزارت دفاع قصد داشت وظیفه خبر رسانی را به عهده بگیرد که با مخالفت بنیاد روبرو می شود.
بنیاد به یک بیانیه یک جمله ای اکتفا کرد که "نلسون ماندلا برای یک چک آپ معمولی در بیمارستان است".
بی خبری و عدم اطلاع رسانی تا آنجا پیش رفت که خبر مرگ ماندلا در توییتر پیچید که بعدا با واکنش تند کنگره ملی آفریقا روبرو شد که آن را غیر مسئولانه و بدخواهانه دانست.
نهایتا کیگالما موتلانته، معاون رییس جمهوری پا میان گذاشت و از وزارت دفاع خواست تا مسئولیت روابط عمومی بین بیمارستان و رسانه ها را به عهده بگیرد. جمعه شب، یک کنفرانس خبری برپا شد و برای اولین بار اطلاعات بیشتری در اختیار رسانه ها قرار گرفت.
در این کنفرانس خبری هم بحث و جدل بین بنیاد و خانواده نلسون ماندلا با وزارت دفاع پایان نداشت. ماندلا ماندلا، نوه نلسون ماندلا، در بخش پرسش و پاسخ کنترل را در دست گرفت و جواب خبرنگاران را داد.

خبرنگاران بعد از انتقال ماندلا به بیمارستان خانه اش را محاصره کرده بودند

به گفته یکی از مقامهای این کشور با سرما خوردگی ماندلا جهان عطسه می کند.
به دلیل نبود اطلاعات موثق از وضعیت ماندلا رسانه های خارجی به ویژه تلویزیونها روز جمعه به ژوهانسبورگ هجوم آوردند.
به قول خبرنگار یکی از شبکه های آمریکایی، سازمان او تا حالا اینقدر برای خبری که خبر نبود هزینه نکرده بود.
حالا این تلویزیونها حضور خود را در شهر بسیار کمرنگ کرده اند.
هنوز آفریقای جنوبی را ترک نکرده اند اما تلاش می کنند در گردش در شهر و فیلمبرداری حساسیت به خرج دهند تا دلیل ادامه ماندنشان به انتظار برای درگذشت ماندلا تلقی نشود.
گرچه هنوز گهگاه سر خیابان محل زندگی ماندلا در منطقه هاتن ژوهانسبورگ سرک می کشند.