واژه نامه يوگا اصطلاحات متون عرفانی شرق ( هندوستان ، تبت ، چین )

A

AGNI TATTWA:   عنصر آتش .
AHAMKARA:   من ، خويشتن .
AHIMSA:  عدم خشونت.
AJNA CHAKRA:   مركز فرمان رواني واقع در ميان مغز - چشم سوم.
AKASHA TATTWA:   عنصر اتر.
AMAROLI:  تمرين يوگاي تانترايي كه در آن از ادرار بصورت داخلي يا خارجي براي تامين سلامتي ذهن و بدن استفاده مي شود.
AMRIT:   شهد سايكيك كه در بيندو ترشح شده و از لالانا چاكرا بر روي ويشودهي چاكرا مي چكد و احساس سرمستي و شعف ايجاد مي كند.
ANAHATA CHAKRA:   مركز رواني واقع در ناحيه قلب.
ANAHATA NADA:   صداي ناشنيده و لاينقطع
ANANDA:   شعف جاوداني.
ANANDAMAYA KOSHA:  كالبد سعادت و شعف.
ANNAMAYA KOSHA:  غلاف يا كالبد مادي.
ANTAHKARANA:  ابزار دروني ِ ذهن متجلي شده كه شامل چهار بُعد ماناس ، بودهي ، چيتا و آهامكارا مي باشد.
ANUSHTHANA:  دوره ثابت و معين سادانا كه معمولا از صبح زود تا اواخر شب انجام مي شود.
APANA VAYU:   انرژي حياتي واقع در پايين بدن زير ناف.
APARIGRAHA:  عدم مالكيت - قبول نكردن هداياي تجملي.
APAS TATTWA:  عنصر آب.
ARTHA:   نيازهاي مادي - ثروت.
ASANA:  وضعيت راحت و ثابت بدني.
ASHRAM:  اجتماع يوگايي كه ساكنين آن بطور يكسان زير نظر گورو زندگي و كار مي كنند.
ASHRAMA DHARMA:  چهار مرحله زندگي كه عبارتند از:

 براهماچاريا ، گريهاستا ، واناپراستا و سانياسا.
ASHTANGA YOGA:  يوگاي هشتگانه كه شامل بخشهاي: ياما ، نياما ، آسانا ، پراناياما ، پراتياهارا ، دهارانا ، دهيانا و سامادهي مي باشد.
ASMITA:  وضعيتي فراسوي خويشتن و احساس منيت كه در آن تنها آگاهي خالص وجود دارد.
ASTEYA:  درستكاري - دزدي نكردن.
ATMAN:  روح فردي.
AUSHADI:  بيدار كردن انرژي معنوي از طريق گياهان.
AVADHUTA:  عابدي كه دنيا را ترك گفته باشد. ششمين مرتبه سانياسا كه عابد در آن معمولا برهنه مي باشد - بالاترين مرتبه رياضت.
AVATARA:  تجسد مقدس - تجسد خداوند بر روي زمين.
AYURVEDA:  سيستم ودايي تشخيص و درمان بيماريها.

آبـیـاسا (Abhyasa):  تمـرین، ممارست، مقایسه شود با وایراگا
آتـمـان (Atman):  خود، خود متعالی یا روح که جاودانی و فرا - آگاه است، هویت یا ذات واقعی ما، گاهی بین آتمـان به عنوان خود هرشخص و پاراما _ آتمـان به عنوان خود متعالی تفاوت قایل می شوند. رجوع کنید به پوروشا، مقایسه شود با برهمن
آدوایـتـا (Advaita):  حقیقت، آموزش اینکه تنها یک واقعیت وجود دارد (آتمـان، برهمن)، به ویژه در اوپانیشادهـا، رجوع شود به ودانتـا
آرجـونـا(Arjuna):  سپید، یکی از پنج شاهزاده پانداوا که در جنگ بزرگی که در ماهابهاراتا به تصویر کشیده شده است شرکت داشت، مرید انسانی خداگونه بنام کریشنا که تعالیم وی در باگاواد گیتا نوشته شده است.
آسـانـا(Asana):  نشستن، وضع قرار گرفتن فیزیکی بدن(رجوع شود به آنگا، مودرا): سومین پایه(آنگا) ازمسیرهای هشتگانه پاتنجلی(آشتانگا یوگا)، این اصطلاح در آغاز تنها به معنی وضعیت مدیتـیشـن بکار گرفته می شد اما بعدها در هاتا یوگا این جنبه از راه یوگا به میزان زیادی تکامل یافت.
آسـمیـتـا (Asmita): هست بودن، من بودن، یکی از مفاهیم در یوگای هشتگانه پاتنجلی، تقریبا معادل آهامکارا
آشـرامـا (Ashrama):  عزلتـکـده، همچنین یکی از مراحل زندگی مانند براهماچاریا، منزل نشینی، جنگل نشینی، و عزلت کامل(سامنیاسین)
آشتانـگا یـوگـا (Ashta-anga-yoga, ashtanga-yoga):  پیوند هشتگانه، یوگای هشتگانه پاتنجلی شامل: انضباط اخلاقی (یاما)، پرهیز فردی(نیاما)، حرکات(آسانا)، کنترل تنفس(پرانایاما) بازداری حسی(پراتیاهارا)، تمرکز(دهارانا)، مراقبه(دیانا)، و خلسه(سمادهی) که فرد را به رهایی(کایوالیا) هدایت می کنند.
آکـاریا(آچاریا)(Acarya):  مربی، راهنما، مرشـد، مقایسه شود با گورو
آکـاشـا(Akasha):  اتـر، فضـا، اولین عنصر مادی از پنج عنصری که جهان مادی را تشکیل داده است، گاهی برای اشاره به فضای درونی یا فضای آگاهی (موسوم به سید – آکاشا) نیز به کار گرفته می شود.
آمـریـتـا (Amrita):  بی مرگی، فناناپذیری، اشاره به روح فناناپذیر(آتمان، پوروشا)، همچنین عصاره فناناپذیری که از مرکز انرژی روانی ناحیه تاج سر خارج می شود(رجوع کنید به ساهاس رارا – چاکرا) و در حالت فعال شده، جسم را به جسم الهی تبدیل می کند(دیویـا - دها)
آنـانـدا (Ananda):  سعادت، سرور، نهایت لذت که اساس کیفیت حقیقت نهایی(تاتوا) است
آنـگـا (Anga):  اندام، بدن(دها، شاریرا)، همچنین بخشهای هشتگانه بنیادی راه یوگا از قبیل:

 آسانا، دارانا، دیانا، یاما، نیاما، پرانایاما، پراتیاهارا، سمادهی
آوادوتا (Avadhuta):  کسی که همه چیز را از خود دور کرده است، نوعی از عزلت گزینی (سامنیاسین) افراطی که با رفتارهای خلاف عرف همراه است.
آویـدیـا (Avidya):  جهالت، علت ریشه ای رنج (دوکـهـا)، آجـنـانـا نیز نامیده می شود، مقایسه شود با ویدیا
آهامکـارا (Ahamkara):  خـود، فردیت هـر کس که باید تعالی یابد، مقایسه شود با آسمیتا، رجوع شود به بودی و مانا
آهـیـمسـا (Ahimsa):  بی آزاری، مهمترین انضباط اخلاقی
آیـورودا (Ayurveda, Ayur-veda):  علم زندگی، یکی از روش های باستانی طب هندی، روش دیگر طب سیدای جنوب هند بوده است.

B
BANDHA:  قفلهاي روان عضلاني انرژي كه باعث تغيير جهت انرژي در بدن مي شوند.
BHAGAVAD GITA: نغمه ايزدي - تعاليم لرد كريشنا به آرجونا كه در ميدان جنگ كوروكشترا در طول جنگ بزرگ ماهابهاراتا داده شد.
BHAGAVAN: لرد نارايانا يا هاري .
BHAJAN: نغمه عابدانه.
BHAKTI YOGA: يوگاي تعبد- بهاكتي يوگا به نه بخش تقسيم مي شود، كه عبارتنداز: سراوانا   (شنيدن درباره معبود) ،                كيرتانا (ذكر شكوه و جلال معبود) ،

 اسمارانا (بياد داشتن نام و حضورمعبود) ،      پاداسوانا (خدمت به معبود) ،

آرچانا    (پرستش معبود) ،                       واندانا (كرنش كردن در برابر معبود) ،

 داسيا   ( احساس خادم بودن در برابر معبود) ، ساكهيا (دوستي با معبود) ،

آتما نيودانا (سرسپردگي كامل به معبود).
BHASMA: خاكستر مقدس.
BHIKSHA: صدقه.
BHIKSHU: مانك ، سانياسين.
BHOGA: تجربه - لذت.
BHOOTA: عنصر.
BHRUMADHYA: مركز بين دو ابرو - كشترام يا نقطه تماس آجنا چاكرا.
BIJA MANTRA: بذر صوتي ، مانترا يا صوت پايه اي كه ريشه در فراهوشياري دارد.
BINDU VISARGA: مركز رواني كه در بالا و پشت سر واقع گرديده - نقطه يا قطره اي كه بنياد تمامي كائنات مي باشد .اساس كل هستي .
BRAHMACHARYA: كنترل و جهت دهي مجدد انرژي جنسي بمنظور دستيابي به بيداري معنوي .
BRAHMA GRANTHI: گره خلقت - گره روان عضلاني كه در ناحيه عجان واقع شده و براي اينكه كنداليني بتواند از درون سوشومنا نادي بالا برود بايد باز باشد.
BRAHMAMUHURTA: زمان بين 4 تا 6 صبح كه زمان ساتويك روز بوده و بهترين موقع براي انجام ساداناهاي يوگا مي باشد.
BRAHMA NADI: ظريفترين جريان انرژي درون سوشومنا نادي.
BRAHMARANDHARA: سوراخي در بالاي سر كه كنداليني در هنگام ماهاسامادهي از آن ناحيه بدن را ترك مي كند.
BUDDHI: خرد متعالي - توانايي ارزيابي چيزها براي پيشرفت زندگي.
باندا (Bandha): قید، اسارت،

اشاره به این حقیقت که انسانها معمولا در اسارت    جهل (avidya)  قرار دارند و این امر آنان را بجای زندگی در سایه رهایی درونی ناشی از دانایی (ویدیا، جناناvidya )، به سوی یک زندگی تحت حاکمیت رفتار کارمایی قرار می دهد.
برهـما (Brahma): کسی که بسیار بزرگ است، آفریدگار هستی، اولین اصل (تاتوا) برای ظهور حقیقت غایی (برهمن)
برهماچاریا (Brahmacharya): مشتق ازبرهما و آچاریا به معنی هدایت برهمایی، تربیت صفات ربانی که اوجاها را ایجاد می کند.
برهمانا (Brahmana): برهمن عضوی از بالاترین گروه اجتماعی جامعه سنتی هند، همچنین متن مذهبی اولیه ای که متون مذهبی و اسطوره ای وداهای چهارگانه را تفسیر می کند. مقایسه شود با آرانیاکا، اوپانیشاد، ودا
برهمن (Brahman): آنچه که بسیار بزرگ است، حقیقت غایی(مقایسه شود با آتمان، پوروشا)
بودا (Buddha): بیدارشده، اشاره به کسی که به مقام ارشاد(بودی)و بنا براین رهایی درونی دست یافته است، عنوان افتخاری گوتاما پایه گذار بودیسم که در قرن ششم پیش از میلاد مسیح می زیسته است.
بودّی (Buddhi): کسی که هشیار است، بیدار، ذهن برتر که جایگاه خرد است(ویدیا، جنانا)، مقایسه شود با ماناها
بودی (Bodhi): ارشاد، حالت بیداری پیر، یا بودا
بودی ساتوا (Bodhisattva): وجود ارشادکننده، در یوگای بودیستی ماهایانا، فردی که با انگیزه مهربانی و شفقت (کارونا) بخاطر دیگران به دستیابی به مقام ارشاد متعهد می شود.
بهاکتا (Bhakta): مرید، مرید فرقه بهاکتی یوگا بهاکتی(Bhakti): ارادت، عشق، عشق بهاکتا به خداوند یا گورو به عنوان مظهر خداوند، همچنین عشق خداوند به مرید.
بهاکتی - سوترا (Bhakti-Sutra): کلمات قصار در باره عشق، مجموعه ای از کلمات قصار درباره یوگای عاشقانه که به وسیله نارادای حکیم تالیف شده است، کتاب دیگری با همین عنوان نیز به شاندیلیای حکیم منسوب است.
بهاکتی یوگا (Bhakti Yoga): یوگای عشق، یکی از شاخه های عمده یوگای باستانی که از ظرفیت احساسی سالک برای اتصال به حقیقت غایی با تصور خداوند به صورت والاترین فرد بهره می گیرد،(اوتاما - پوروشا).
بهاگاواد گیت (Bhagavad Gita): طنین خداوند، قدیمیترین کتاب مدون یوگا که در دفینه های ماهابهاراتا کشف شد و شامل:

 تعلیمات کارما یوگا (طریقت حرکت تعالی دهنده)،

 سامکیا یوگا (طریقت بینش درست نسبت به قوانین هستی)،

بهاکتی یوگا (طریقت عبادت) می باشد.

 بیش از 3500 سال پیش انسان خداگونه ای بنام کریشنا، شاهزاده آرجونا را در میدان جنگ تحت این تعلیمات قرار داد.
بهاگاواتا  -پورانا (Bhagavata-Purana): بهاگاواتای سنتی، کتابی حجیم با قدمت ده قرن که بوسیله راهبان ویشنو، بویژه در تجسم وی بصورت کریشنا تقدیس می شود. شریماد - بهاگاواتا نیز نامیده می شود.
بیندو (Bindu): بذر، امتیاز، نیروی خلاقه نهفته درهرچیزهنگامیکه تمام انرژیها متمرکزهستند، نقطه ای که روی پیشانی گذاشته میشود و نشان دهنده چشم سوم است( تیلاکا نیز نامیده میشود)

C

CHAKRA  : دايره - چرخ - مراكز سايكيك كه درون كالبد پرانيك قرار گرفته اند - نقاط تماس ناديها با هم - چاكراهاي اصلي عبارتند از: مولادهارا ، سوادهيستهانا ، ماني پورا ، آناهاتا ، ويشودهي ، آجنا و ساهاسرارا.
CHARVAK  :  يكي از مكاتب فلسفي هند كه تنها پديده هاي ملموس را معتبر مي داند.
CHELA  : مريد .
  CHIDAKASHA  : فضاي هوشياري كه در ناحيه سر تجربه مي شود.
CHIT : هوشياري ابدي و ازلي .
CHITTA: هوشياري فردي كه شامل مراتب نيمه آگاه و ناخودآگاه ذهن مي شود. حافظه ، تفكر ، تمركز ، توجه ، تعمق .

سین مودرا (Cin-mudra): مُهر هشیاری، حالتی معمول در دست(مودرا) در وضعیت مدیتیشن (دیانا) که در آن انتهای انگشت نشانه و شست با یکدیگر در تماسند و بقیه انگشتان بحالت مستقیم حفظ می شوند.
سیت (Cit): هشیاری، حقیقت غایی فراهشیار، رجوع کنید به آتمان، برهمن
سیتا (Citta): چیزی که هشیار است، هشیاری معمولی، ذهن، متضاد سیت

چاکرا (Cakra , Chakra): چرخ، چاکرا در لغت به معنی چرخ ارابه است اما در استعاره به مراکز روانی- انرژی زای جسم پنهان (سوکشاما- شاریرا) اطلاق می شود. در یوگای بودیستی پنج چاکرا در بدن شناخته شده است در حالی که در یوگای هندی بیش از هفت عدد از این مراکز ذکر می شود که شامل:
مولا- آدهاراچاکرا (مولادهاراچاکرا) در قاعده ستون فقرات،
سوادیشتانا چاکرا در ناحیه تناسلی،
مانیپورا چاکرا در ناف،
آناهاتا چاکرا در قلب،
ویشودا چاکرا یا ویشودی چاکرا در گلو،
آجنا چاکرا در میان سر
ساهاسرارا چاکرا در فرق سر هستند.

D
DHARAKASHA: فضاي در برگيرنده مولادهارا ، سوادهيستهانا و ماني پورا.

DARSHANA: ديدن - نگريستن - مكاتب فلسفي هند كه به شش دسته تقسيم مي شوند و عبارتند از: سانكهيا ، يوگا ، پوروا ميمانسا ، ودانتا ، وايششيكا و نيايا.

DEVATA: رب النوع .
DHARANA: متمركز كردن ذهن بر روي يك نقطه، تمركز.
DHARMA: نقش طبيعي كه هر شخص در زندگي ايفا مي كند. قانون اخلاقي ، وظيفه .

DHYANA: مديتيشن - مراقبه.
DIKSHA: مشرف شدن به زندگي معنوي توسط گورو.

دارشانا(Darshana): مشاهده، مشاهده در مفهوم کلامی و استعاره ای آن، نوعی روش فلسفی مانند دارشانا یوگای پاتنجلی، رجوع شود به دریشتی.
دوا (Deva): کسی(مذکر) که میدرخشد، هرالهه مذکرمانند؛ شیوا، ویشنو، یا کریشنا، در هر دو صورت حقیقت غایی و فرشته ای بلند مرتبه .
دوی ( Devi): کسی (مونث) که میدرخشد، هر الهه مونث مانند؛ پارواتی، لاکشمی، یا رادا در هر دو صورت حقیقت غایی(در قطب مونث خود) و فرشته ای بلند مرتبه.
دهارانا (Dharana): نگه داشتن، تمرکز، ششمین پایه (آنگا) از یوگای هشتگانه پاتنجلی
دهارما(Dharma): حامل، اصطلاحی با معانی متعدد که غالبا به معنی قانون، مشروعیت، پرهیزگاری، نیکوکاری، تعادل به کار می رود.
دیانا(Dhyana): تصور، مدیتیشن، هفتمین پایه(آنگا) از یوگای هشتگانه پاتنجلی
دیکشا (Diksha): معرفی کردن، معرفی و آشناشدن با جنبه های پنهان یوگا یا استادان یوگا در سطحی ویژه، تمامی یوگای سنتی به همین روش فعالیت می کند.
دریشتی ( Drishti): منظره، نما، چشم دوختن و نگاه دقیق در یوگا به محل هایی مانند نوک بینی یا نقطه میان دو ابرو، رجوع شود به دارشانا .
دوهـکـا(Duhkha): رنج بردن، یکی از واقعیتهای بنیادین زندگی که از جهالت (آویدیا) ذات حقیقی ما (بعبارت دیگر، خود یا آتمان) ناشی می شود.


E
EKADASI: يازدهمين روز از هريك از دو نيمه ماه قمري.
EKAGRATA: متمركز كردن ذهن.
F
- - - - - - - -
G
GANDHA: بو،رايحه.
GAYATRI MANTRA: يكي از مقدس ترين مانتراهاي ودايي ” اوم بهو بهوا سوه تت سويتوه ورنيم بهرگو دوسيه دهيماهي دهيو يو نه پرچوديات “.
GHEE: كره تصفيه شده.
GHERAND SAMHITA: يكي از متون باستاني يوگايي كه توسط يوگي گراند نوشته شده است.
GRANTHI: سه گره سايكيك كه عبارتند از :

 براهما گرانتهي ، ويشنو گرانتهي و رودرا گرانتهي.
GUNA: صفات و كيفيات عالم محسوسات كه به3 دسته ساتوا ، راجاس و تاماس تقسيم ميشود.
GURU گورو : استاد معنوي.
GURUKRIPA: فيض و بركت گورو.
GURU POORNIMA: روزي مقدس در تابستان براي اداي احترام به گوروها.
GYANA YOGA: راه تعمق و انديشيدن درباره ماهيت حقيقي خويشتن.


H
HAMSA MANTRA: مانتراي سوهام.
HARI: موجودي كه اعمال شيطاني كساني را كه به او پناه مي برند از بين ميبرد،يكي از نامهاي لرد نارايانا يا كريشنا.
HATHA YOGA: يكي از سيستمهاي يوگا كه براي كنترل بر روي كالبد فيزيكي و پرانا مورد استفاده قرار ميگيرد و شامل بخشهايي همچون:

 آسانا ، پراناياما ، مودرا ، بانداها و شات كارما مي باشد.
HATHA YOGA PRADIPIKA: متن باستاني يوگايي كه توسط يوگي سواتماراما نوشته شده است.
HIRANYAGARBHA: زاهدان طلايي - تخم طلايي - خرد كيهاني.
HRIDAYAKASHA: فضاي قلب كه بين ماني پورا و ويشودهي چاكرا تجربه ميشود.


I
IDA NADI: يكي از كانالهاي اصلي پرانا در بدن،  بُعد منفعل پرانا كه بصورت انرژي ذهني يا چيت شاكتي متجلي مي شود.
INDRYA: اندامهاي حسي كه به دو دسته كارما ايندريا (ارگانهاي عملكردي) و جناناايندريا (ارگانهاي دريافتي) تقسيم مي شوند.
ISHTA DEVATA: شكل مجسم چيزي كه ما نسبت به آن احساس كشش كرده و آنرا وجود متعال مي دانيم.
ISHWARA: حقيقت متعالي - اصل فناناپذير فلسفه سانكهيا - هستي نامتجلي - كيفيت يا اصل لايتغير.
ISHWARA PRANIDHANA: ايمان داشتن به حقيقت متعالي.
ایدا - نادی (Ida-nadi): مجرای کمرنگ، جریان پرانا یا قوس صعودی در کناره چپ کانال مرکزی (سو شومنـا نـادی) که با دستگاه عصبی پاراسمپاتیک مربوط است و هنگامی که فعال شود بر روی ذهن اثر آرامش بخش خواهد داشت، مقایسه شود با پینگالا- نادی.
ایشوارا (Ishvara): حکمران، خداوند، به آفریدگار نیز اشاره دارد(رجوع کنید به براهـمـا)، در یوگا دارشانای پاتنجلی به خود متعالی نیز اشاره دارد(پوروشا)
ایشـوارا - پـرانیدانـا (Ishvara-pranidhana): تعلق به خداوند، تسلیم در برابر پروردگار، یکی از تمرین های پرهیز فردی(نیـامـا)در یوگای هشتگانه پاتنجلی، همچنین رجوع کنید به بهاکتی یوگا.

J
JAGRAT: نخستين بعد هوشياري – بيداري .
JAPA: تكرار مانترا.
JIVA: هويت فردي .
JIVATMA: روح فردي.
JIVAN MUKTA: زنده آزاد، كسي كه در زندگي فعلي خود به رهايي دست يافته باشد.
JNANA: دانش شهودي .
JNANENDRIYA: پنج اندام حسي كه شامل گوشها ، پوست ، چشمها ، زبان و بيني مي باشند.

جاینا (Jaina): گاه جاین نیز نامیده می شود: مربوط به جیناها (فاتحین)، استادان رها شده از جاینیسم: عضوی از جاینیسم، سنتی روحانی که به وسیله واردامانا ماهاویرا پایه ریزی شد، وی معاصر بودا بود.
جاپا (Japa): زمزمه کردن، ذکرو تکرار مانترا
جیواتمان (Jiva-atman , Jivatman): خود شخصی، هشیاری فردی، متضاد خود غایی (پاراما- آتمان)
جیوان موکتا (Jivan-mukta): آن که در عین زندگی رها شده است. استادی که درعین زندگی در غالب مادی خود به رهایی (موکشا) دست یافته است.
جیوان موکتی ( Jivan-Mukti): رهایی زنده، حالت رهایی حین زندگی مادی، رجوع شود به ویدها- موکتی

جنانا (Jnana): دانش، معرفت، بر حسب زمینه به دانش دنیوی و معرفت غیر مادی اطلاق می شود. همچنین به پراجنا و آویدیا نیز رجوع کنید.
جنانا یوگا (Jnana-Yoga): یوگای معرفت، روشی برای رهایی بر اساس معرفت یا درک مستقیم خود متعالی (آتمان) با کاربرد مداوم بصیرت و افتراق واقعی از غیر واقعی و کناره گیری از آنچه که غیر واقعی (یا بی ارتباط با رهایی) محسوب می شود.


K
KAIVALYA: رهايي - موكشا.
KALPA: يك روز برهما.
KAMA: شهوت - آرزو - نياز عاطفي.
KANDA: ريشه - منشاء تمام ناديها، مركز تخم مرغي شكل اعصاب كه درست زير ناف قرار گرفته است.
KAPHA: بلغم ، يكي از اخلاط سه گانه آيورودا.
KARANASHARIRA: كالبد علي ، پوشش بدون واسطه روح.
KARMA: عمل، قانون عمل و عكس العمل كه آينده فرد را شكل مي دهد.
KARTA: انجام دهنده عمل.
KARMAPHALA: نتيجه عمل.
KARMA YOGA: يوگاي عمل، انجام اعمال همراه با آگاهي ، يوگاي مديتيشن متحرك.
KARMENDRIA: پنج عضو فيزيكي عملكرد (پاها ، دستها ، اندامهاي صوتي ، مخرج و اندام تناسلي).
KIRTAN: خواندن نامهاي خداوند بصورت آواز.
KOSHA: غلاف يا كالبد - كوشاها عبارتند از:

 آنامايا كوشا (كالبد فيزيكي) ، پرانامايا كوشا (كالبد پرانيك) ، مانومايا كوشا (كالبد ذهني) ، ويگياناماياكوشا (كالبد اشراقي) و آناندامايا كوشا (كالبد سعادت).
KRIYA YOGA: نام برخي از تمرينات يوگا بخصوص هاتايوگا و كنداليني يوگا.
KSHETRAM: نقطه تماس چاكراها كه در جلوي بدن قرار گرفته اند.
KUMKUM: گرد مقدس قرمزرنگي كه در آيينهاي نيايش تانترا از آن استفاده مي شود.
KUNDALINI: انرژي حياتي كه در نزديكي انتهاي ستون فقرات قرار گرفته است. انرژي معنوي ، پتانسيل تكاملي.
KUNDALINI YOGA: شاخه اي از يوگا كه به بيداري انرژي نهفته معنوي شخص مي پردازد.
KUSHA: گياه مقدسي كه در مراسم مختلف مورد استفاده قرار مي گيرد.


L
LAYA: حل شدن - غرق شدن .
LAYA YOGA: يوگاي انحلال هوشيارانه فرديت.
LINGAM: سمبل مشخصه لرد شيوا ، بعد مذكر آفرينش ، سمبل كالبد اختري .
LOBHA: حرص ، طمع .
LOKA: هفت مرتبه هوشياري كه عبارتند از:

 بهو ، بهووار ، سوار ، ماها ، جانا ، تاپو ، ساتيا.

M
MAHABHARATA: بزرگترين منظومه حماسي هند باستان.
MAHA MANTRA: مانتراي هاري راما ، هاري راما ، راما راما هاري هاري ، هاري كريشنا ، هاري كريشنا ، كريشنا كريشنا هاري هاري.
MAHAPRALAYA: قيامت كبري، تخريب نهايي تمامي هستي در پايان سيكل كيهاني .
MAHAT: ذهن برتر.
MAHAVAKYA: شطحيات چهارگانه اوپانيشادي كه بيانگر حقايق متعالي ودانتايي يا وحدت بين روح فردي و روح كيهاني مي باشند. ماهاواكياها عبارتند از:

 پرجنام برهم (هوشياري برهمن است) ،

 اهم برهماسمي (من برهمن هستم) ،

 تت توم اسي (تو هماني) ،

ايم آتما برهم (خويشتن برهمن است) .
MALA: رشته تسبيح شكل دانه ها كه در تمرينات مديتيشن از آن استفاده مي شود.
MANAS: ذهن.
MANDALA: ناحيه ، ا َشكال تانتريك مورد استفاده براي مديتيشن .
MANIPURA CHAKRA: مركز رواني پشت ناف كه با انرژي و نيروي حياتي در ارتباط است ، شهر جواهر.
MANOMAYA KOSHA: غلاف يا كالبد ذهني.
MANTRA: صوت يا ارتعاشات انرژي كه ذهن را از محدوديتهايش آزاد مي كنند.
MANTRA SIDDHI: تكامل در تمرين مانترا جاپا.
MAYA: توهم ، دانش جزئي ، باور نادرست درباره هويت خويش .
MITAHARA: تغذيه متعادل .
MOKSHA: آزادي ، رهايي .
MOOLADHARA CHAKRA: چاكراي ريشه واقع شده در ناحيه عجان.
MOHA: شيفتگي يا وابستگي نابخردانه.
MOUNA: سكوت .
MUDRA: نگره رواني كه بوسيله حركات فيزيكي بيان مي شود. حركت يا وضعيتي كه بر جريان انرژي در بدن تاثير مي گذارد.
MUKTI: رهايي ، آزادي .
MURTI: بت .


N
NADA: صوت دروني .
NADA YOGA: يوگاي اصوات دروني .
NADI: كانال يا جريان پرانيك .
NAMASMARANA: بياد داشتن نامهاي خداوند از طريق تكرار آنها.
NIDRA: خواب .
NISHKAMA KARMA: انجام عمل بدون انتظار نتيجه .
NIYAMA: انضباط دروني ، دومين پله آشتا نگا يوگا كه شامل بخشهاي؛

 شاوچا ، سانتوشا ، تاپاس ، سوادهيايا و ايشوارا پرانيدهانا مي باشد.


O
OM: پراناوا يا كلمه مقدس نشان دهنده برهمن .
OJAS: انرژي معنوي ، نيروي حياتي ، نيروي معنوي كه از طريق تجرد و تمرينات يوگا بوجود مي آيد . متعالي ترين شكل انرژي در بدن كه درون مايع جنسي نهفته مي باشد.
اوجاس (Ojas): انرژی حیاتـی، انرژی نهفته ای که از راه تمرین، به ویژه پرورش فضایل ربانی(براهمـاچـاریا) ایجاد می شود.
اوم (Om): مانترای اصلی مظهر حقیقت غایی که درابتدای بسیاری از اذکار مانتریک ذکر می شود.

P
PANCHA KLESHA: بلاياي پنج گانه ناداني ، منيت ، ميل و كشش ، بيزاري و ترس از مرگ.

PANCHAKSHARA MANTRA: مانتراي ” اوم نمه شيواي“ .
PARAMAHAMSA: چهارمين مرتبه سانياسا.
PINGALA NADI: يكي از كانالهاي اصلي پرانا در بدن كه پراناشاكتي را انتقال مي دهد.
PITTA: صفرا . يكي از اخلاط سه گانه آيورودا.
POORAKA: دم .
PRAKRITI: ماده .
PRANA: انرژي حياتي كه تمامي ابعاد ماده را در برگرفته است.
PRANAMAYA KOSHA: غلاف يا كالبد انرژي.
PRANA VIDYA: دانش كنترل پرانا.
PRANAVA: مانتراي اوم ،ارتعاش صوتي اوليه .
PRANAYAMA: تنظيم و گسترش ظرفيت حياتي انرژي ، چهارمين مرتبه آشتانگا يوگا.
PRASAD: غذايي كه در هنگام نيايش به خداوند تقديم شده و سپس توسط عابدين بعنوان تبرك خورده مي شود ، تبرك.
PRATYAHARA: پس كشيدن ذهن از حواس .
PRITHVI TATTWA: عنصر خاك.
PUJA: پرستش ، نيايش .
PURANA: افسانه هاي مقدس باستاني هنديان .
PURUSHA: هوشياري .
PURUSHARTHA: چهار چيزي كه شخص بايد به انجام برساند تا به هدف حيات شخصي دست پيدا كند كه عبارتند از:

 آرتها (ثروت) ، كاما (عشق) ، دهارما (وظيفه) ، موكشا (آزادي).
پاتنجلی (Patanjali): مولف یوگا سوترا که حدود سه قرن پیش از میلاد مسیح می زیسته است.
پاراما آتمان (Parama-atman، paramatman): خود برتر، خود متعالی که بر خلاف خود شخصی(جیوا- آتمان) که به تعداد بیشمار بشکل موجودات زنده وجود دارد، یگانه است.
پاراماهامسا(Parama-hamsa, paramahansa): قوی برت، قدرتمند برتر، عنوانی افتخاری که به استادان بزرگ، همچون راماکریشنا و یوگاناندا اطلاق می شود .
پراجنا (Prajna): درایت، متضاد جهالت روحی (آجنانا، آویدیا)، یکی از دوروش رهایی در یوگای بودیستی، روش دیگر، روش مهارتی (اوپایا) یا همان شفقت (کارونا) است.
پراکریتی (Prakriti): طبیعت، که چند سطحی است و براساس یوگا دارشانای پاتنجلی،

 شامل بُعدی بی پایان بنام پرادانا یا "بنیاد"، سطوح هستی نهان (موسوم به سوکشما پاروان)، وبخشی مادی یا زمخت (ستولاپاروان) است . تمامی طبیعت، فاقد هشیاری (اسیت) فرض میشود و به همین دلیل در تقابل با خود عروج کننده یا روح (پوروشا) در نظر گرفته می شود.
پراکریتی لایا (Prakriti-laya): استغراق در طبیعت، حالتی برتر از وجود، فردی که در این حالت قرار دارد به رهایی واقعی(کایوالیا) دسترسی نمی یابد.
پرانا (Prana): حیات، نفس، زندگی به مفهوم عام، نیروی زندگی که جسم را حفظ می کند، تنفس به عنوان نمود خارجی نیروهای نهانی زندگی
پرانایاما (Pranayama): متشکل از پرانا به معنی تنفس یا حیات و آیاما به معنی توسعه، کنترل تنفس، چهارمین بخش (آنگا) از مراحل هشت گانه پاتنجلی، شامل دم (پوراکا)، حبس نفس ( کومباکا)، و بازدم (رساکا) آگاهانه.

 در مراحل پیشرفته، حبس نفس خود به خود به مدت طولانی تری انجام می شود.
پراسادا (Prasada): بخشش، شفافیت، بخشش الهی، شفافیت ذهنی
پراتیاهارا (Pratyahara): بازپس گرفتن، بازداری حسی، پنجمین پایه (آنگا) از مسیرهای هشتگانه پاتنجلی
پوجا(Puja): عبادت، که در بسیاری از اشکال یوگا، به ویژه تانترا و بهاکتی یوگا یکی از جنبه های مهم به شمار می آید.
پوراکا(Puraka): پر کردن، یکی از جنبه های کنترل تنفس (پرانایاما)
پورانا(Purana): باستانی، نوعی دایره المعارف عامه که حاوی مطالبی در زمینه شجره نامه سلطنتی، کیهان شناسی، فلسفه و آداب مذهبی است، هجده نمونه عمده و چندین نمونه کوچکتر از چنین دایره المعارف هایی در دسترس است.
پوروشا(Purusha): مذکر، روح یا خود عروج کننده (آتمان)، نقشی که به وفور در سامکیا و دارشانا یوگای پاتنجلی مورد اشاره قرار گزفته است .
پینگالا نادی (Pingala-nadi): مجرای سرخ فام، جریان پرانا یا قوس صعودی سمت راست مجرای مرکزی (سوشومنا-نادی) که با دستگاه عصبی سمپاتیک مرتبط است و هنگامی که فعال شود از اثری انرژی زا بر ذهن برخوردار است. رجوع کنید به ایدا- نادی
Q

- - - - R

رادا (Radha): همسر کریشنا (انسان خداگونه) ، نامی برای مادر الهی .  

راجا یوگا(Raja-Yoga): یوگای سلطنتی، شکل قرون وسطایی یوگا دارشانای هشتگانه پاتنجلی که بنام یوگای کلاسیک نیز شناخته می شود.

 راما (Rama): یکی از تجسم های ویشنو پیش از کریشنا، قهرمان اصلی رامایانا .

رامایانا (Ramayana): زندگی راما، یکی از دو حماسه بزرگ ملی که داستان زندگی راما را بیان می کند. رجوع شود به مهابهاراتا رساکا،
RAGA : میل ، کشش :
RAJA YOGA :  یکی از شاخه هاي يوگا كه در آن آگاهي و تواناييهاي رواني از طريق مديتيشن بيدار مي شوند.
RAMAYANA  : كهن ترين منظومه حماسي هند.
 RISH  : بيننده - كسي كه بر روي خويشتن تعمق و مديتيشن مي كند.
ROOPA:  شكل، تصوير ، ظاهر.
RUDRAKSHA : چشم لرد شيوا - نوعي ميوه كه توسط برخي فرق مذهبي (شيوايي) بعنوان دانه تسبيح مورد استفاده قرار گرفته يا دور گردن ، دستها يا بازوها آويخته مي شود.

رچاکا (Recaka): بیرون دادن، بازدم، یکی از جنبه های کنترل تنفس (پرانایاما)
ریگ ودا(Rig-Veda): رجوع کنید به ودا ریشی( Rishi): غیبگو، پیغمبر، دسته ای از حکمای ودایی، عنوانی افتخاری برای استادان خاص و بزرگ مانند رامانای حکیم درجنوب هند که به نام ماهاریشی (مشتق از ماها به معنی بزرگ و ریشی) معروف است. رجوع کنید به مونی


S
SADHAKA: پرتوجوي معنوي .
SADHANA: تمرين معنوي .
SADHU: سانياس ، مرد درستكار.
SADGURU: گوروي راستين .
SAHASRARA: جايگاه شيوا يا فراهوشياري ، لوتوس هزار گلبرگ ، بالاترين چاكرا كه بصورت مرز بين عوالم رباني و معنوي مجسم مي گردد و در بالاي سر واقع شده است .
SAMADHI: اوج مراقبه، وضعيت اتحاد بين سوژه مراقبه و هوشياري كيهاني، هشتمين مرتبه آشتانگا يوگا.
SAMANA: يكي از پنج پرانا كه بين ناف و ديافراگم واقع شده است.
SAMASKARA: خاطرات موجود در ناخودآگاه، نقوشي كه با شخصيت فعلي ما همگون نيستند.
SAMYAMA: كنترل هماهنگ. اوج پراتياهارا ، دهارانا و دهيانا.
SANDHYA: آيين نيايشي كه در هنگام طلوع ، ظهر و عصر انجام مي گيرد.
SANKALPA: عهد ، فكر ، آرزو ، تصور.

سانی یاشا SANNYASA: ترك قيد و بندهاي اجتماعي . آخرين مرحله زندگي يك هندو يا مرتبه مراقبه معنوي .

سانتوشا SANTOSHA: قناعت .
SATCHITANANDA: سه صفت مقدس حقيقت ، هوشياري و فيض .

سات سنگ SATSANG: گرفتن راهنمايي ، توضيح و دستورات معنوي از گورو.

ساتیا SATYA: راستي ، حقيقت .

شابدا SHABDA: صوت ، كلمه .

شاکتی SHAKTI: نيرو ، انرژي ، جنبه مونث آفرينش . نيرويي كه از درون آن تمامي عالم محسوسات متجلي مي گردد.

شاسترا SHASTRA: كتب مقدس .

شات کراما SHATKARMA: شش تكنيك پاكسازي هاتا يوگا كه عبارتند از:

 نتي (پاكسازي بيني) ، دهاوتي (پاكسازي دستگاه گوارش) ، ناولي (ماساژ شكم) ،

 باستي (پاكسازي روده بزرگ) ، كاپال بهاتي (پاكسازي و حيات بخشي ناحيه جلوي مغز) ، تراتاكا (خيره كردن چشمها بدون پلك زدن).

شائوچا SHAUCHA: پاكسازي بدن .

شیش یا SHISHYA: مريد ، پرتوجوي معنوي .

شیوا SHIVA: هوشياري خالص ، يكي از خدايان هندوها ، نابودكننده هستي .

شیوا لینگام SHIVA LINGAM: سنگ بيضي شكلي كه سمبل شيوا ، هوشياري يا كالبد اختري مي باشد.

شونیا شونیتا SHOONYA - SHOONYATA: نيستي ، خلاء .

شوددهی SHUDDHI: پاكسازي كردن .

سیدهی SIDDHA: موجود كامل ، يوگي كامل .

سودهی SIDDHI: تواناييهاي خارق العاده و ماوراء طبيعي .

سوما SOMA: آمريت . گياهي كه بوسيله ريشيهاي باستان براي بيداري معنوي و فناناپذيري مورد استفاده قرار مي گرفت.

استولا شریرا STHULA SHARIRA: كالبد فيزيكي.

سومرو SUMERU: آخوندك تسبيح .

سوشومنا نادی SUSHUMNA NADI: نادي مركزي ستون فقرات كه كنداليني يا نيروي معنوي را از مولادهارا به ساهاسرارا هدايت مي كند.

سوشوپتی SUSHUPTI: سومين بُعد هوشياري ، وضعيت رويا .

سوترا SUTRA: رشته افكاري كه متون معنوي باستاني را تشريح مي كند.

سوادهیستانا چاکرا  SWADHISTHANA CHAKRA: دومين چاكرا كه با شبكه ساكرال در ارتباط مي باشد.

سوادهی ایا SWADHYAYA: مطالعه .

سوامی SWAMI: در لغت به معني كسي كه بر روي ذهن خويش تسلط دارد ، پرتوجوي سانياسي كه توسط گورو به آيين سانياسا مشرف شده باشد.

سواپنا SWAPNA: دومين بعد هوشياري ، وضعيت رويا .

سوارا یوگا SWARA YOGA: دانش سيكلهاي تنفسي .

سمادهی (Samadhi): حالتی از خلسه و اتحاد که در آن مراقبه کننده با موضوع مراقبه یکی می شود، هشتمین و نهایی ترین پایه (آنگا) از یوگای هشت گانه پاتنجلی، چندین نوع سمادهی وجود دارد که چشمگیرترین تمایز بین خلسه سام پراجناتا (آگاه) و آسام پراجناتا (فراآگاه) وجود دارد، عوامل کارمایی جای گرفته در عمق تفکر فرد، تنها در خلسه فراآگاه حل می شوند. ورای این دو نوع خلسه، روشن بینی قرار دارد که گاهی ساهاجنا- سمادهی یا خلسه طبیعی یا خودبخود نیز نامیده میشود که در این حالت، فراآگاهی فرد در خلال بیداری، رویا و خواب، بطور کامل تداوم دارد.
سماتوا، سماتا (Samatva , Samata): تراز بودن، هموار بودن، حالت ذهنی هماهنگی، تعادل
سامکیا (Samkhya): عدد، یکی از سنن اصلی هندوییسم، که با دسته بندی اصول (تاتوا) هستی وتشخیص درست آنها برای افتراق روح (پوروشا) از جنبه های گوناگون طبیعت (پراکریتی) سرو کار دارد؛ این سیستم نافذ و تثبیت شده، از رسوم دوران سامکیا- یوگای باستان (پیش از بودیسم) نشات گرفت و به نام سامکیا- کاریکای ایشوارا کریشنا (350پیش از میلاد مسیح) شناخته می شد.
سامنیاسا (Samnyasa): رها کردن، قطع تعلقات که چهارمین و آخرین مرحله زندگی است. (رجوع کنید به آشراما) این حالت از دو مرحله تشکیل می شود.

 مرحله اول شامل قطع تعلق درونی به موجودات فانی

 مرحله دوم قطع تعلق بیرونی به آنها است. رجوع کنید به وایراگا
سامنیاسین (Samnyasin): کسی که رها کرده است، زاهد .
سامپاجناتا سمادهی (Sampajnata-Samadhi): حالتی از خلسه و اتحاد که در آن مراقبه کننده با موضوع مراقبه یکی می شود. رجوع کنید به سمادهی .
سامسارا (Samsara): محل تلاقی دو رود، کنایه ازجهان فانی و متغیر، متضاد حقیقت غایی (برهمن یا نیروانا)
سادهانا (Sadhana): به انجام رساندن، انضباطی روحی که به سیدهی (کمال، فضیلت) منجر می شود. این اصطلاح به ویژه در تانترا به کار می رود.
ساهاجا (Sahaja): با هم متولد شدن، همزادی ، اصطلاحی از قرون وسطی که بر اساس آن عالم ماده و عالم غیر مادی از یکدیگر جدا نیستند بلکه یا بطور همزمان وجود دارند و یا جهان مادی توهم یا بازتابی از جهان غیرمادیست که غالبا به شکل خودبخود یا خود انگیز ایجاد میشود، حالت ساهاجا در واقع شرایط طبیعی، یا به عبارتی واقع بینی و روشن بینی، است .
اسپاندا (Spanda): ارتعاش ، یکی از مفاهیم کلیدی شایویسم کشمیر که بر اساس آن جوهر حقیقت غایی پویا است.

 به عبارت دیگر این حقیقت بطور ذاتی بیشتر بجای ثبات (که در ودانتای ادوایتا تصور میشود) به خلاقیت روی دارد .
T
تان ماترا TANMATRA: ماهيت ، كيفيت يا جوهره پنج عنصر اتر ، آتش ، هوا ، آب و خاك .
تانترا TANTRA: دانش باستاني و جهاني كه هدف اصلي آن فرازش طبيعت انساني از مرتبه تكامل فعلي و تجربه مراتب متعالي دانش ، تجربه و آگاهي مي باشد.
تاپاس TAPAS: رياضت ، گرما ، فرايند سوزاندن پليديها .
تی جاس TEJAS: درخشندگي ، شعله يا نور طلايي ، بيننده اي كه ناظر بر مرتبه سواپنا ميباشد.
تیر تاها TIRTHA: آبهاي مقدس ، مكان مقدسي كه معمولا داراي جايي براي غسل و شستشو ميباشد.
تولسی TULSI: يكي از گياهان مقدس هندي كه توسط پيروان لرد ويشنو مورد استفاده قرار ميگيرد.
توریا TURIYA: چهارمين بعد هوشياري ، فراهوشياري ، آگاهي همزمان از هرسه بُعد هوشياري .
تی یاگا TYAGA: انقطاع تدريجي ذهن از عالم مادي .
تانترا (Tantra):  نساجی،

 یکی از مشاغل سانسکریت شامل آموزش های تانتریک . سُنَت تانتریسم که بر جنبه شاکتی زندگی روحانی تمرکز دارد و در اوایل دوران پس از میلاد مسیح ایجاد شد و حدود هزار سال پس از میلاد به شکل کلاسیک خود درآمد. تانتریسم از جناح راست (داکشینا) یا محافظه کار و جناح چپ (واما) یا شاخه غیر قراردادی یا خلاف عرف تشکیل می شود که جناح اخیر در کنار سایر عوامل، از آداب و تشریفات جنسی نیز بهره می گیرد .
تاپاس (Tapas): برافروختگی ، گرما، سختی و ریاضت که یکی از اجزای تمامی رویکردهای یوگا برای معراج نفس است.
تاتوا (Tattva): وجود یا واقعیت، بخشی ویژه از هستی مانند:

 آهامکارا، بودّی، ماناس، حقیقت غایی .همچنین رجوع شود به؛ ( آتمان، برهمن)
توریا (Turia): چهارم، کاتورتا نیز نامیده می شود، واقعیت معراج کننده که از سه مرحله قراردادی هشیاری یعنی بیداری ، خواب ، و رویا فراتر میرود .

U
اودانا  (UDANA): يكي از پنج پرانا كه در ناحيه بالاي حلق فعاليت مي كند.
اوپانیشاد  (UPANISHAD): متون ِودانتايي كه شامل تجارب و تعليمات قديسين درباره حقيقت متعالي مي باشد.
اوپا پرانا  (UPA PRANA): پنج پراناي فرعي كه مسئول عملكردهاي عطسه كردن ، خميازه كشيدن ، خاريدن ، آروغ زدن و پلك زدن مي باشند.
اوردها وارتا  (URDHWARETA): يوگيي كه انرژي جنسي خود را تبديل به انرژي معنوي نموده است.

اوپانیشاد (Upanishad): نزدیک نشستن، یکی از کتب مقدس که بخش نهایی ادبیات آشکار شده هندوییسم(به عبارتی نقش  ِودانتا در آموزش اینگونه اعمال مقدس) را نمایش می دهد، مقایسه شود با آرانیاکا، برهمنا، ودا.

اوپایا (Upaya): روشها، در یوگای بودیستی به معنی تمرین مهربانی (کارونا)، مقایسه شود با پراجنا

V
وای راگیا VAIRAGYA: عدم وابستگي .

واجرا VAJRA: رعد و برق .الماس .

واجرا نادی VAJRA NADI: نادي كه اجاس درون آن جريان پيدا مي كند.
VARNA ASHRAM:  قانون كاست (نظام طبقاتي) هندوها.

واسانا VASANA: آرزوهايي كه نيروي محركه پشت پرده تمامي افكار و اعمال زندگي مي باشند.

واتا VATA  : باد . يكي از اخلاط سه گانه آيورودا.

وایو تاتوا VAYU TATTWA: عنصر هوا .

ودا VEDA: كهنترين متون مقدس آرياييها كه بيش از پنجهزار سال پيش به رشته تحرير درآمده اند.

ویچارا VICHARA: تعمق .
وی دیا VIDYA: دانش .
ویگ یانامایا کوشا VIGYANAMAYA KOSHA: غلاف يا كالبد ذهن متعالي.
ویجنانا VIJNANA: تواناييهاي شهودي ذهن ، درك متعالي.
ویکالپا VIKALPA: باور بي اساس ، خيال ، تصور .
ویشودهی چاکرا VISHUDDHI CHAKRA: مركز رواني واقع در ناحيه گلو . مركز پاكسازي .
ویوکا VIVEKA: درك يا دانش راستين .
وریتی VRITTI: حركت دايره وار هوشياري .
ویانا VYANA:  يكي از پنج پرانا كه در تمامي بدن پراكنده است .

W

- - - -

X

- - - -
Y

 یاجنا YAJNA:  قرباني كردن .
یاما YAMA: كنترل خويشتن . اولين پله آشتانگايوگا كه شامل؛

 آهيمسا ، ساتيا ، آستيا ، آپاريگراها و براهماچاريا مي باشد.
یانترا YANTRA: شكل صوري مانترا كه براي تمركز و مراقبه مورد استفاده قرار مي گيرد.
یوگا YOGA: اتحاد . روشها و تمريناتي كه هوشياري فردي انسان را با هوشياري كيهاني متحد مي سازد.
یوگانیدرا YOGA NIDRA: تكنيك خواب سايكيك يوگايي كه باعث ايجاد آرامش عميق مي شود.
یوگا سوترا YOGA SUTRA: متن باستاني كه توسط پاتانجالي درباره يوگا نوشته شده است.
یوگا داندا YOGADANDA: عصاي چوبي به طول تقريبا 2 فوت با انتهاي U شكل كه براي تنظيم تنفس مورد استفاده قرار مي گيرد.
یوگی YOGI: كسي كه يوگا تمرين مي كند.
YOGINI: يوگي مونث.
یونی YONI: منبع - زاهدان .
یوگی YUGA: يكي از تقسيمات زمان .

 يوگاهاي چهارگانه عبارتند از: كريتا ، تريتا ، دواپارا و كالي .

Z

- - - -