بزرگداشت سالخوردگان در ايران باستان

نماد شهریور ماه

ايرانيان عهد باستان نخستين مردمي بوده اند كه براي اداي احترام و بزرگداشت و سپاسگزاري از سالخوردگان روز مشخصي را در سال تعيين كرده بودند و اين روز، 25 شهريور ماه هر سال بود و قدمت آن به سه هزار سال مي رسد. در آن زمان و تا 14 قرن پيش، روزهاي هر ماه ايراني نام خاص داشت و روز 25 شهريور "اشيش وانگ Ashish vangh" خوانده مي شد كه روز رحمت خدا، اخلاقيات و معنويات و روان پاك بود. ماه شهريور «شهرور shehrevar »تلفظ مي شد. پس از انقراض ساسانيان، چون در ايام نوروز هم به دستبوس پيران قوم رفتن رسم بود، اين مراسم اختصاص به نوروز يافت و به تدريج روز سالخوردگان (25 شهريور) كمرنگ و در ايران به فراموشي سپرده شد. ولي، كشورهاي ديگر و عمدتا از قرن بيستم آن را براي خود احياء كرده اند كه در كشورهاي انگليسي زبان به «سينيور دي» معروف است. نخستين قانون كيفر عمومي ايران عدم توجه فرزندان به والدين سالخورده را جرم شناخته بود كه مجازاتي از درجه جنحه داشت.
در سال 1720 ميلادي جاماسب ولايتي كه "دستور زرتشتيان" كرمان بود به بمبئي رفت تا تاريخچه "روز سالخوردگان" را با ساير محققان پارسي هند بنويسند و آن را زنده كنند كه بعدا مينوچهر هومجي از پارسيان بمبئي هند اين كار را كرد.
ژاپني ها 15 سپتامبر (24 شهريور) را به عنوان روز سالخوردگان برگزار مي كنند كه گمان نمي رود ربطي به روز باستاني سالخوردگان ايران داشته باشد.
بايد توجه داشت كه از دو دهه پيش توجه به سالخوردگان و بازنشستگان در سراسر جهان چشمگير شده است. در آمريکا درمان سالخوردگان مطلقا رايگان است و بسياري از فروشگاهها در روز معيني از هفته، اجناس خود را به آنان با 15 درصد تخفيف مي فروشند. بعضي شرکتهاي هوايي به سالخوردگان تخفيف قابل ملاحظه مي دهند و استفاده از اتوبوسهاي شهري برايشان رايگان است، به همين گونه شرکت در کلاسهاي درس در هر سطحي.